ปวดหัวแบบไหน? ถึงจะเรียกว่า ‘ไมเกรน’

ใครที่รู้ตัวว่าเป็นไมเกรน คงรู้ดีว่าอาการปวดหัวไมเกรนนี้ทรมาน และกระทบกับหน้าที่การงาน รวมถึงการใช้ชีวิตประจำวันพอสมควร แต่สำหรับใครที่มีอาการปวดหัวเป็นครั้งคราว บางครั้งปวดมาก บางครั้งปวดน้อย บางครั้งก็ปวดหัวข้างเดียว แล้วสงสัยว่าอาการปวดหัวแบบนี้ของเรานั้นเรียกว่าไมเกรนรึเปล่า? ปวดหัวไมเกรนเป็นแบบไหน? แล้วต้องปวดมากแค่ไหนถึงควรรีบไปพบแพทย์? วันนี้ OfficeMate จะพาไปเจาะลึกอาการปวดหัวไมเกรนกัน

Table of Contents

ปวดหัวไมเกรน เป็นแบบไหน?

ปวดหัวไมเกรน (Migraine Headache) มักจะเกิดอาการปวดที่ศีรษะข้างใดข้างหนึ่ง แต่ก็มีบางครั้งที่เกิดปวดศีรษะทั้ง 2 ข้าง โดยมีลักษณะการปวดตุบๆ เป็นจังหวะ และจะทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ จนกระทบกับการใช้ชีวิตประจำวัน

อาการปวดหัวไมเกรน แบ่งออกเป็น 4 ระยะ คือ ระยะก่อนมีอาการ, ระยะอาการเตือน, ระยะปวดศีรษะ และระยะหลังปวดศีรษะ

ระยะก่อนมีอาการปวดหัวไมเกรน (Prodrome)

ระยะก่อนมีอาการปวดหัวไมเกรน มักเกิดขึ้นในช่วง 24 ชั่วโมงก่อนปวดหัวไมเกรน มักมีอาการอยากอาหาร อารมณ์แปรปรวน หาวบ่อย บวมน้ำ ปัสสาวะบ่อย และอาจมีอาการปวดตึงบริเวณต้นคอ

ระยะอาการเตือน (Aura)

ระยะอาการเตือน หรือเรียกว่าออร่า มักเกิดขึ้นในช่วง 20-40 นาทีก่อนปวดหัวไมเกรน สาเหตุมาจากการวิ่งไปมาแบบช้าๆ ของคลื่นสมอง ซึ่งทำให้การทำงานของสมองผิดปกติ ระยะอาการเตือนจะมาในรูปแบบต่างๆ ดังนี้

Visual Aura เป็นอาการทางสายตา ผู้ป่วยไมเกรนบางคนจะเห็นเป็นแสงระยิบระยับ แสงสีขาวเป็นเส้นซิกแซก แสงแฟลช หรือแสงสว่างจ้า ตามมาด้วยอาการเห็นภาพมืด
Sensory Aura อาการมือและแขนชา ลามไปถึงบริเวณรอบๆ ปาก
Hemiplegic Migraine อาการอ่อนแรงครึ่งซีก
Migraine with Brainstem Aura อาการเวียนหัว หูดับ หูแว่ว ตาเข หรืออาจหมดสติ

อาการเตือนเหล่านี้พบได้ในร้อยละ 30 ของผู้ป่วยไมเกรน ซึ่งอีกราวๆ ร้อยละ 70 อาจเกิดอาการปวดหัวไมเกรนได้โดยไม่มีอาการเตือนนำมาก่อน

ระยะปวดหัวไมเกรน (Headache)

ระยะปวดหัวไมเกรน เรียกว่าเป็นระยะไคลแม็กซ์ มักเกิดขึ้นนาน 4-24 ชั่วโมง อาการ คือ ปวดหัวเป็นจังหวะตุบๆ หรือปวดหัวข้างเดียว และจะทวีความปวดรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ หลายคนปวดมากจนไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันหรือทำงานได้ตามปกติ บางคนจะมีอาการแพ้แสง แพ้เสียงดัง คลื่นไส้ และอาเจียนร่วมด้วย

ระยะหลังปวดหัวไมเกรน (Postdrome)

ระยะหลังปวดไมเกรน ผู้ป่วยจะอ่อนเพลีย วิงเวียน เกิดอาการสับสน ในบางคนยังอาจมีอาการแพ้แสง หรือแพ้เสียงดังๆ หลงเหลืออยู่ ซึ่งอาจมีอาการเหล่านี้นานต่อเนื่องเป็นวันๆ หลังจากหายปวดหัวไมเกรน

ปวดหัวไมเกรน สาเหตุมาจากอะไร?

ปวดหัวไมเกรนมีสาเหตุมาจากความผิดปกติของสารเคมีในสมองซึ่งจะเกิดขึ้นเพียงชั่วคราวเท่านั้น ความผิดปกตินี้จะทำให้ก้านสมองถูกกระตุ้น หลอดเลือดในสมองหดและคลายตัวมากกว่าปกติ จึงเกิดเป็นอาการปวดตุบๆ ที่ศีรษะ นอกจากนั้น ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่กระตุ้นให้อาการปวดหัวไมเกรนกำเริบขึ้นได้ เช่น

แสงไฟ และแสงแดดจ้า หรือแสงไฟกระพริบ
อากาศร้อนจัด
โรคออฟฟิศซินโดรม
อาหารบางอย่าง เช่น ชีส แอลกอฮอล์ ผงชูรส คาเฟอีน อาหารแปรรูป (ไส้กรอก แฮม เบคอน)
ความเครียด
อดนอน พักผ่อนไม่เพียงพอ
ฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ลดต่ำลง เรียกว่าเป็นอาการปวดหัวไมเกรนตอนเป็นประจำเดือน หรือปวดหัวไมเกรนช่วงหลังคลอดบุตร

วินิจฉัยตัวเองเบื้องต้น เราปวดหัวไมเกรนรึเปล่า?

ใครที่มีอาการปวดหัวบ่อยๆ บางครั้งรู้สึกเหมือนปวดหัวข้างเดียว แต่ไม่แน่ใจว่าเป็นอาการปวดหัวไมเกรนหรือไม่ ให้ลองวินิจฉัยตัวเองในเบื้องต้นจากเกณฑ์ที่สมาคมปวดศีรษะนานาชาติ (The International Headache Society : IHS) กำหนดขึ้น คือ

ปวดหัวต่อเนื่องนาน 4 ชั่วโมง – 3 วัน
ปวดหัวข้างเดียว, ปวดหัวเป็นจังหวะตุบๆ, ปวดหัวรุนแรงจนทำงานไม่ไหว
มีอาการปวดหัว ร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน แพ้แสง หรือแพ้เสียงดัง

หากมีอาการเหล่านี้ 2 ใน 3 ข้อ ให้สงสัยและประเมินตัวเองไว้ก่อนได้เลยว่า เราอาจมีอาการปวดหัวไมเกรน

วิธีรักษาอาการปวดหัวไมเกรน

อาการปวดหัวไมเกรนยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ทำได้เพียงรักษาตามอาการเท่านั้น ส่วนใหญ่จะเป็นการใช้ยาเพื่อบรรเทาอาการปวดหัวไมเกรน

ยาสำหรับอาการปวดหัวไมเกรนแบบไม่รุนแรง : Paracetamol (พาราเซตามอล)
ยาสำหรับอาการปวดหัวไมเกรนรุนแรง : กลุ่มยาแก้ปวด NSAIDs เช่น Ibuprofen, Naproxen, Celecoxib หรือ Etoricoxib
ยาสำหรับรักษาอาการปวดหัวไมเกรนโดยเฉพาะ : ยากลุ่ม Triptans เช่น Sumatriptan หรือ Eletriptan

อย่างไรก็ตาม การรักษาอาการปวดหัวไมเกรนโดยใช้ยาควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อน ไม่ควรสั่งยามาทานด้วยตัวเองนะคะ

นอกจากบรรเทาอาการด้วยยาแล้ว ผู้ที่รู้ตัวว่ามีอาการปวดหัวไมเกรนควรหลีกเลี่ยงจากสิ่งเร้าหรือปัจจัยที่สามารถกระตุ้นให้เกิดอาการปวดหัวได้ เช่น แสงจ้า เสียงดัง ความเครียด และอาหารบางอย่าง รวมถึงการพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อให้ระบบต่างๆ และสารเคมีในร่างกายทำงานได้ปกติ แต่ไม่ควรออกกำลังกายหนักมากเกินไป เพราะสำหรับบางคน การออกกำลังกายหนักๆ อาจไปกระตุ้นให้ปวดหัวไมเกรนได้

หากเริ่มมีอาการปวดหัวไมเกรน ให้นอนพัก 10-20 นาที ในห้องมืดๆ เงียบสงบ และอากาศเย็น แต่ถ้าพักแล้วไม่ดีขึ้น หรือทานยาแล้วอาการยังไม่ทุเลา ควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ หรือวินิจฉัยโรคอื่นๆ เพิ่มเติม

การออกกำลังกายสม่ำเสมอเป็นยาช่วยรักษาและบรรเทาอาการได้หลายอย่าง OfficeMate ชวนทุกคนมาเริ่มต้นออกกำลังกาย ด้วยอุปกรณ์ออกกำลังกายคุณภาพดี ได้มาตรฐาน พร้อมทริคการออกกำลังกายด้วยตัวเองให้ได้ผล และไม่บาดเจ็บ ยุคนี้ การดูแลตัวเองให้แข็งแรงอยู่เสมอเป็นเรื่องสำคัญ มาช้อปอุปกรณ์ออกกำลังกาย ไปออกกำลังกายที่บ้านกันได้เลยที่ OfficeMate